Hennie Rossel is Duurzame Ster 2024

Voor zijn onbetaalbare werk voor het behoud van vergeten fruit

Hennie Rossel is vrijdag 11 oktober uitgeroepen tot Duurzame Ster van. De Vordenaar houdt zich al tal van jaren bezig met het terugvinden en behouden van oude fruitrassen. Hennie legt uit: “Mijn missie is oude vergeten fruitrassen terug te vinden en te bewaren voor de toekomst, zodat ze niet nogmaals vergeten worden.

Hennie was viroloog van beroep en heeft daarvoor bijna 25 jaar in Suriname en Nigeria gewerkt en gewoond. Hij is al geruime tijd terug in Nederland en al lang gepensioneerd. “Maar, ik ben nog nooit zo druk geweest als nu “, lacht Hennie. “Het zoeken naar de herkomst van oude appel- en perensoorten is een beetje een uit de hand gelopen hobby geworden. “

Biodiversiteit en cultureel erfgoed

Wethouder Wilko Pelgrom overhandigde hem de tegel die wordt toegevoegd aan de ‘Wall of Fame’ voor het gemeentehuis. Wilko Pelgrom: “Het werk van Hennie is belangrijk en gaat zowel over het versterken van biodiversiteit en duurzaamheid als over het bewaren van cultureel erfgoed.” Hennie beaamt dit: “Vroeger hadden bijna alle boeren een kleine boomgaard met verschillende soorten fruit. Het in stand houden van dit fruit is erg belangrijk. Ooit had de universiteit Wageningen bijvoorbeeld een grote collectie fruitgewassen. Deze verzameling werd op een gegeven moment verwaarloosd en niet meer bijgehouden. Dit gebeurde in heel Europa, men vond het niet meer nodig. Zo is veel kennis verloren gegaan. Ik wil die kennis terughalen door actief naar oude rassen te zoeken. Dat doe ik op verschillende manieren. Ik houd een website bij, www.vergetenfruitrassen.nl, ik geef lezingen en ik werk samen met organisaties als de stichting Landschapsbeheer Gelderland en de Universiteit Wageningen om onderzoek te doen.

Boomgaard paradijs voor vogels en insecten

“Als ik een appel, of perensoort – wij noemen dat rassen – heb teruggevonden, is het zaak deze niet weer uit het oog te verliezen. Dat doen we door de appels en peren op meerdere plekken uit te zetten in boomgaarden. Zo zijn er al meer dan 200 boomgaarden met deze vergeten fruitrassen ontstaan. Zo’n boomgaard noem ik een collectie-boomgaard. Dat is een paradijs voor vogels en insecten, een uniek ecosysteem. Verder houden we alle namen en gegevens van elke soort goed bij. Vooral ook waar ze zijn ondergebracht in collectie-boomgaarden. Dat zoeken naar de naam is vaak heel lastig, een appel  kan lokaal heel anders heten.“

Strijd tegen plagen

“Oude fruitrassen zijn belangrijk in de strijd tegen ziekten en plagen, zoals schimmels, virussen of insecten. De moderne teelt levert mooie appels en peren op, maar deze hebben soms last van schimmels en virussen. Dan zoekt men uit welke oude rassen wel tegen dit virus of deze schimmel kunnen, die dus resistent zijn. Dan kunnen de oude met de nieuwe soorten gekruist worden, zodat de nieuwe soorten er ook bestand tegen worden.

Speurtocht naar de fameuze

“Eén appelsoort boeit mij bijzonder, dat is de Fameuze, lokaal Wienzoern genoemd. Het is een prachtige appel met een rode schil en sneeuwwit vruchtvlees. De appel kwam waarschijnlijk oorspronkelijk uit het grensgebied van Frankrijk en Duitsland en is hoogstwaarschijnlijk in de 16^de eeuw door immigranten meegenomen naar Canada, en van daaruit verder verspreid in Noord Amerika (USA). Daar is het ook een populaire appel en de basis voor diverse nieuwe rassen geworden. In Duitsland vind je deze appel kennelijk niet meer. Wel nog in de Zuidelijke Achterhoek, waar we deze regelmatig aangetroffen hebben en konden traceren naar de toenmalige kwekerij van Westerhof, in de Heurne. Ik speur nu naar de oorspronkelijke herkomst daarvan. Het interesseert me hoe deze appel in de Heurne is gekomen. Misschien kwam hij daar ook in de 16^e eeuw al voor.

Gedroogde appeltjes

“Appels hadden vroeger een echte voedingsfunctie. Ze behoorden feitelijk tot onze belangrijke voedingsgewassen. Je had verschillende soorten appels gedurende het jaar. Zo had je appels die je tot in de winter kon bewaren en die op verschillende manieren gegeten werden. Bijvoorbeeld gedroogd, dat was voedzaam en lekker, of in stamppot (hete bliksem).

De oorsprong van de appel gaat heel ver terug in de tijd en ligt kennelijk in Kazakstan en/of Oezbekistan. Ze is daar ontstaan uit enkele wilde soorten. Vanuit Centraal Azië kwamen de aldus ontstane grotere en vooral al lekkere types geleidelijk via oude handelsroutes mee naar Perzië, en Griekenland; en zo kregen ook de Romeinen deze in handen. Die hebben de appel verder over hun immense rijk verspreid. Zij waren namelijk al in staat om appels te enten, dus via stekjes te vermeerderen. Dat hadden ze van de oude Grieken geleerd”, besluit Hennie.

Duurzame Ster

De Duurzame Ster is een speciale onderscheiding voor een inwoner of organisatie die op een bijzondere manier bijdraagt aan duurzaamheid in zijn of haar woonomgeving. Dit is een waardering die de gemeente op eigen initiatief uitreikt. Aanmelden hiervoor was niet mogelijk. De speciale stertegel zal op binnenkort bij het gemeentehuis onthuld worden.

Winnaars vorige jaren

Vorig jaar ging de eretitel naar Energiecoöperatie Biozon vanwege hun inzet voor de overgang naar duurzame energie. Lida Jolij-van Tongeren, basisschool De Kraanvogel, Carel de Vries, Het Steenders Landschap, energiecoöperatie Wichmond-Vierakker en Gaby Koenders kregen eerder al de duurzame Ster overhandigd.