Bomenbelang Bronckhorst beschermt bomen, en meer!

Vereniging Bomenbelang Bronckhorst bestaat dit jaar 25 jaar. Destijds zijn ze opgericht om (met succes) te voorkomen dat een aantal kastanjebomen in Vorden werden geveld. Nu na 25 jaar staan de meeste bomen er nog en zorgen ze nog steeds voor schaduw en verkoeling.

Kaalslag landelijke gebied

Dick van Hoffen is bestuurslid van Bomenbelang. Hij maakt zich zorgen om de kaalslag van het landelijke gebied en de erosie van de biodiversiteit. Hij legt uit: ‘Ik schrik van het tempo waarin de boel achteruit kachelt. Er is veel druk op het Achterhoekse landschap. De laatste jaren verdwijnen steeds meer houtwallen, (meidoorn)hagen, steilranden en andere kenmerkende landschapselementen zonder dat daar iets voor terugkomt. Bomen hebben het extra moeilijk, omdat de bodem gewoon kapot is. Er zijn wel mogelijkheden voor herstel, maar dan moet het wel nu gebeuren.’ Bomenbelang let daarom goed op aangekondigde kapvergunningen en adviseert de gemeente gevraagd en ongevraagd over de kapaanvragen. Verder adviseren ze over wegbeplanting en onderhoud. Met ’t Onderholt zorgen ze voor de uitvoering van “één boom mot kun’n”.

Goede zorg voor bomen

De activiteiten van Bomenbelang gaan verder dan behoeden dat bomen zomaar gekapt worden. Het gaat om het voorkomen van alles dat kan leiden tot de dood van een boom. Dick legt uit: ‘We geven voorlichting aan eigenaren van bomen, want vaak is het geen onwil maar onwetendheid. De wortels van een boom bijvoorbeeld groeien onder de grond net zo ver als dat de takken reiken. Die ruimte heeft de boom ook nodig. Als er iets op de wortels ligt, gaan deze kapot. Er moet lucht en water bij kunnen komen. Als je een boom op je land hebt ben je eigenaar, maar ben je ook verantwoordelijk.‘

Bomenbelang wil verder graag dat er bij plannen voor dorps- of stadsvernieuwing rekening gehouden wordt met bestaande bomen. Dat zo’n plan al van tevoren bij de afdeling ‘groen’ langsgaat, zodat bomen al van het begin af aan in het plan betrokken worden en er om waardevolle bomen heen wordt gewerkt.

De zorg voor bomen heeft ook betrekking op het grondwater. Waterschap Rijn en IJssel werkt aan het tegengaan van droogte in het project Landgoederenzone Baakse Beek in ’t Medler. ‘Zo’n aanpak zou ik graag zien door de hele Achterhoek. Dan krijgen de bossen meer water, want veel bomen hebben het erg zwaar door de droogte.‘

Eiken en nachtegalen

Dick: ‘Eikenbomen hebben het ook extra lastig door de hoge stikstofuitstoot. Dat is bij Hackfort en andere oude bossen goed zichtbaar. Natuurmonumenten heeft al de helft van alle eiken moeten kappen en daarvoor in de plaats andere soorten geplant, zodat we over tien jaar ook nog bos hebben.’

Door stikstof wordt de bodem zuur en spoelen mineralen weg. De verzuring zorgt ervoor dat de schimmels (paddenstoelen) afsterven. In een gezonde bodem wisselen schimmels mineralen uit de bodem voor suikers uit de boomwortels. Wanneer de bodem verzuurd is sterven de schimmels af en krijgen de bomen het moeilijk. Ze krijgen vaker last van ziekten en sterven op den duur af.

‘Vogels hebben ook last van verzuring en verdroging. Dat kun je goed zien aan de nachtegaal. 120 jaar geleden kwam die algemeen voor in de Achterhoek, meer zelfs dan de merel. Maar de nachtegaal heeft een gezonde bodem nodig met veel grote bodeminsecten. Door de verdroogde zieke bodems zijn er nu bijna geen nachtegalen meer. Waar de bodem gezond is zie je wel dat ze nog wel voorkomen’, aldus Dick.

Bomen in harmonie met de omgeving

Bij de bescherming van bomen en het landschap is aandacht voor het hele systeem nodig. ‘Een mooi voorbeeld is de bestrijding van de eikenprocessierups. Het helpt om vogelkastjes op te hangen, zodat er voldoende vogels zijn zoals merels en mezen. De vogels moeten de rest van het jaar ook wat te eten hebben, denk dan aan rupsen en andere insecten. Laat de takken verder zoveel mogelijk aan de bomen zitten, want de eikenprocessierups houdt niet van schaduw. Bloemrijke bermen en ecologisch bermbeheer zijn nuttig bij het voorkomen van pieken van de eikenprocessierups, maar ook andere plaaginsecten. Hoe diverser het systeem hoe beter het werkt. Het gaat dus om de complete kringloop.’

Veerkracht van de natuur

‘Het is gelukkig niet allemaal kommer en kwel. Wat me hoop geeft is de veerkracht van de natuur. Ik ken een stukje nieuwe natuur dat is aangelegd te midden van een intensief agrarisch gebied en tot mijn verbazing is daar een verscheidenheid aan vogels gekomen. Alleen maar omdat het niet meer intensief beheerd wordt. Het is erg leuk om te zien dat het dus wel kan.’

‘Verbeteringen beginnen bij een heldere inventarisatie door de gemeente van de bomen in het huidige landschap, bijvoorbeeld met luchtfoto’s’, legt Dick uit. ‘Deze inventarisatie plaats je op internet en daarin houd je jaarlijks alle veranderingen bij, zodat iedereen inzicht heeft. Vervolgens moet je het landschap versterken met nieuwe aanplanten. Maar bescherm dan ook het bestaande landschap, anders is het dweilen met de kraan open. En dan ook geregeld handhaven als er iets gebeurt wat niet mag, dat bevordert een zorgvuldige omgang met bomen.’

Tips van Dick voor je tuin

Dick van Hoffen heeft zelf een fantastisch mooie tuin: een georganiseerde wildernis waar het bruist van het leven. Ook in jouw tuin kun je een bijdrage leveren aan het verbeteren van de biodiversiteit! Alle kleine bee(s)tjes helpen. Het maakt niet uit of je een grote tuin of een klein tuintje hebt.

Kijk eerst goed naar de bodem van jouw tuin en kijk dan eens om je heen wat er op vergelijkbare bodems in de buurt staat. Wat groeit en bloeit er? Dat zijn namelijk inheemse planten die goed gedijen in jouw tuin.
Kijk voor inheems zaden en planten eens bij: https://aaldering-destek.nl/, https://www.vanderplanckewinkel.nl/ of https://www.cruydthoeck.nl/
Zorg voor een goede structuur van je tuin. Bomen, struiken, hoge en lagere kruiden. Veel insecten hebben zowel struiken als bloemen nodig om te kunnen overleven.
Bedenk bij het kiezen van een boom voor in de tuin goed hoe groot die boom wordt. Dat voorkomt het probleem van vroegtijdig kappen.
Maak afwisseling tussen zon en schaduw en creëer ook luwe plekken, waar geen wind staat.
Koppel je regenpijp af, dat hoeft niet moeilijk te zijn. Laat het regenwater gewoon in de tuin lopen. Maak eventueel een klein poeltje om regenwater op te slaan in de tuin.
Laat het blad liggen, vooral onder de bomen. Het is goede voeding voor de bodem. Eigenlijk hoef je dus helemaal niet zo druk met je tuin te zijn. :-)