Ecofarm de Foundation: De Zelhemse Kleine Aarde

Woon- en werkgemeenschap in harmonie met de natuur

Joop van Brakel is eigenaar en de drijvende kracht achter voedselbos en natuurinclusieve boerderij Ecofarm de Foundation. Sinds vijf jaar woont en werkt Joop op dit idyllische plekje in het buitengebied van Zelhem. Een biodivers paradijsje van ongeveer 1,6 hectare.

De Kleine Aarde ofwel een duurzame woon- en werkgemeenschap

“Veertig jaar geleden ben ik geïnspireerd geraakt door De Kleine Aarde in Boxtel”, vertelt Joop. “Dat is een natuurrijk park met een aantal ecologische eetbare (bos)tuinen. De tuinen worden allemaal door vrijwilligers beheerd en onderhouden. Zoiets wilde ik ook realiseren. Ik wil duurzaam leven zodat de aarde ook een mooie plek blijft voor de volgende generaties. Mijn droom is een woon- en werkgemeenschap te creëren voor 6 tot 8 mensen. En dan leven op basis van permacultuur, dat wil zeggen dat mensen in harmonie samenleven met elkaar en met de natuur.”

Op zoek naar een boerderij

Joop woonde hiervoor in Utrecht, “maar”, zegt hij, “ik ben wel een echte Gelderlander, want ik ben geboren in Wageningen. Van oorsprong ben ik elektromonteur, dus ik ben wel handig. Verder heb ik van alles gedaan: een klussenbedrijf gehad, in de apparatenbouw gezeten en de laatste jaren in Utrecht was ik zonnepaneleninstallateur. Op een gegeven moment dacht ik die jongeren doen dat veel goedkoper en sneller.“

“Op dat moment begon de huizenprijs in Utrecht enorm te stijgen, vertelt Joop. Op het platteland bleven de prijzen gelijk, waardoor mijn droom langzaam realiteit werd. In Utrecht had ik een prachtig huis, een brugwachtershuis lekker aan het water met een grote tuin. Maar gedurende de tijd verdween de rust van dit plekje en werd het steeds drukker met fietsers en auto’s. Ik heb zodoende mijn huis in Utrecht verkocht en ben op zoek gegaan naar een boerderij.”

“Eerst heb ik op de Veluwe rondgekeken, maar daar was het te duur. Toen ben ik gaan kamperen in de Achterhoek om een geschikte boerderij te vinden. Ik heb in die tijd wel 100 boerderijen bekeken, maar toen deze langs kwam was ik gelijk verkocht. Het ligt mooi vrij en op een rustige plek.”

“De Achterhoekers zijn heel gemoedelijk, rustig en vriendelijk. Ik woon hier met plezier en kan het goed met de buurt vinden. Ik wil ze graag overtuigen om meer natuurvriendelijk te werken, maar daar zijn ze wel een beetje behouden in. Soms is het te moeilijk en te experimenteel en beschouwen ze het als kansloos om te veranderen. Het probleem zit niet in de mensen vind ik, maar de regering (ook de EU) moet duurzaamheid meer stimuleren. Ook de handel en industrie betalen al dertig jaar wetenschappers om aan te tonen dat er niks aan de hand is. Op deze manier gebeurt er niks, dus besloot ik zelf maar iets te doen. “

Voedselbos

Joop legt uit: “Ik ben begonnen met het aanleggen van een voedselbos. Inmiddels heb ik zo’n 1.400 bomen geplant. De bomen hebben we als een doorloop rondom het perceel geplant. Voor de biodiversiteit planten we zo divers mogelijk. Zo staan er verschillende pruimen, bessen, appels en perziken. Ik heb toen ook een houtwal en een struweel aangelegd en een rij wilgen geplant.”

“Het aanleggen van een voedselbos is peperduur. Een boom kost al gauw tussen de 20 en 30 euro en je hebt er minimaal tien per soort nodig. Jammer genoeg is ons voedselbos te klein om subsidie te krijgen. Daarvoor moet je minimaal 4,5 hectare hebben.“

“Wat ik mooi vind is, dat op het deel waar 80 jaar geleden een bos stond, de aanplant twee keer zo snel groeit als de rest die we hebben geplant. Er komt ook veel meer op dan we aangeplant hebben. Dat komt denk ik omdat er een basis van schimmels in de grond aanwezig is.”

“Daarentegen is de grond van het oude maisveld nog steeds niet goed. Jarenlang is daar zaad van Monsanto gebruikt. Dat zaad heeft wel zes coatings met kiemstoffen en dergelijke en heeft de voedingstoffen in de grond eigenlijk niet nodig. Alles zit al in het zaad. Gebruikelijk werd toen eerst gif gespoten dat alle leven in de grond doodde, daarna werd er mest aangebracht en vervolgens de Monsanto zaden geplant. Resultaat is een compleet dode grond waar geen leven meer in zit. Dat merken we nu nog steeds. We hebben al mais geprobeerd te zaaien, maar dat werd niks.”

Appartementen en B&B

“Momenteel ben ik bezig met de bouw van twee à drie appartementen in het achterhuis. Dat is het begin van mijn ideaal van het realiseren van een duurzame woon- en werkgemeenschap. Mensen kunnen hier wonen en krijgen dan korting op de huur door mee te werken op het land en de boerderij. Het liefst wil ik mensen van verschillende generaties bij elkaar brengen. “

“Ik barst nog van de plannen en ideeën, lacht Joop. Zo bouw ik nu een B&B op de bovenverdieping van een van de schuren. Een ander plan van me is om een rustpunt voor wandelaars en fietsers aan te leggen. Dat voorbijgangers hier lekker kunnen uitblazen op een picknickbank. Daaromheen moet dan een theetuin komen met allemaal planten als Bergamot, tijm en munt.”

“Maar eerst moeten de vroege aardappels in de grond. De poters liggen hier op de vensterbank te kiemen. Ik denk dat we ongeveer 250 kilo aardappels gaan krijgen en daarvan gebruiken we zelf 100 kilo, de rest is voor de verkoop. Ook het fruit gebruiken we deels zelf en wat over is verkopen we. Zo verkopen we aardbeien, pruimen, peren en bessen of we maken er jam of sap van. Mijn doel is om financieel en economisch rond te komen. Als we 120 kilo aardbeien kunnen verkopen à € 10,- per kilo hebben we al een maandloon.”

Energieneutraal

“De boerderij is meer dan energieneutraal. Ik compenseer alle co2 uitstoot, bijvoorbeeld door de bomen en struiken die zijn geplant. We hebben vloerverwarming die wordt verwarmd door de 73 zonnepanelen die op het dak liggen. Alleen in de echt koude wintermaanden gebruik ik wat elektriciteit van het net. Daarbij heb ik een thuisbatterij en daar sla ik tot 60 kWh energie in op. Ten slotte is er nog een kleine windmolen als aanvulling op de zonne-energie.“

Vrijwilligers

“Het is hard werken, ik ben zeven dagen per week aan de slag. Feit is dat ik een dagje ouder wordt”, lacht Joop. “Over twee maanden word ik 70 en dat merk ik wel. Op de knieën de aardappels poten gaat steeds langzamer.” Ik doe het trouwens niet allemaal alleen, maar samen met mijn vriendin Jolanda. Ook komen mijn dochter en kleindochter regelmatig langs. Zo zijn de schilderingen op het kippenhok en de schuurdeuren gemaakt door mijn dochter die de kunstacademie heeft gedaan.”

“Alles is heel arbeidsintensief. Wat ik wil is mogelijkheden scheppen en niet alles zelf uitvoeren. Zo ben ik in contact gekomen met Evelien, die wilde graag een eetbare bloementuin aanleggen. Dat vind ik een mooi idee en daar geef ik graag de ruimte voor. “

“We hadden vrijwilligers en daar organiseerden we van alles voor. Alleen Corona heeft een beetje roet in het eten gegooid. We moeten nu alles weer oppakken. Wat ik zoek zijn vrijwilligers aan wie ik een deel van het werk kan overdragen, maar ook om ze te leren hoe het werken in en met de natuur moet.”

Meer weten?

Heb je interesse om vrijwilliger te worden of wil je meer weten over de Ecofarm? Kijk dan op: https://ecofarmdefoundation.nl/ of mail naar info@ecofarmdefoundation.nl.