Tuinrondom tuiniert een beetje eigenwijs

Naturalistisch paradijsje op de Dunsborg

Heleen en Eddie zijn de trotste bezitters van een huis met een prachtige tuin op de Dunsborg onder de rook van Hengelo (Gld.) en die tuin is waar het allemaal om gaat!

Lieflijke landschap van de Achterhoek

Een gedeelde passie voor een grote tuin leidde hen tien jaar geleden naar de Achterhoek. Ze zijn hier ondertussen helemaal gesetteld en willen niet meer weg “Onlangs was ik even in Friesland, ook mooi, maar geef mij maar het lieflijke landschap van de Achterhoek!”, glimlacht Eddie. Hun tuin is ondertussen ontwikkeld tot een waar paradijsje. De tuin is een spannend geheel van verschillende onderdelen, zoals de Geheime Tuin, de Tweemetertuin en de Bosrand.

Van gras naar natuur

Toen ze hier kwamen wonen zag de tuin er compleet anders uit. Een gazon, enkele borders, met rondom coniferen en aangrenzende weilanden. Dat grasland is langzaam omgetoverd tot deze magnifieke naturalistische tuin, waar altijd wel iets te zien valt. Eddie: “Een gazon is wel groen, maar biedt verder niets voor de biodiversiteit. Wij hebben een naturalistische tuin aangelegd, omdat we dat zelf mooi vinden en omdat we denken aan de generaties die na ons komen. Een naturalistische tuin is een wilde tuin waar wel af en toe wordt ingegrepen. We kiezen heel bewust waar we planten en struiken neerzetten en daarna laten we het gewoon groeien. We vinden het spannend om te zien hoe het zich dan ontwikkelt . Heleen voegt daar enthousiast aan toe: “We hebben 5.000 vierkante meter en we zouden er best nog wel wat bij willen hebben. Dan leggen we daar nog meer bos aan en laten we dat lekker verwilderen.”

Onthaasten in de tuin

Eddie werkt in de kinderopvang, en is daarnaast videokunstenaar. Het zal niemand verbazen dat zijn laatste projecten vooral de tuin als thema hebben. Heleen werkte tot voor kort ook in de kinderopvang, maar is nu tuincoach waarbij ze mensen met de tuin helpt. Heleen legt uit: “Mensen zijn vaak onzeker over tuinieren, of ze het wel goed doen. Maar dat hoeft helemaal niet. Doe gewoon wat je zelf mooi vindt en durf te experimenteren want daarmee word je veel gelukkiger! Houd je vooral niet aan de vele gekke regels voor de tuin, van dit moet nu en dat moet dan. Gewoon een beetje eigenwijs tuinieren, zeg maar. En fouten maken mag. Daar leer je van. De tuin moet onthaasten en rust geven, de boel groeit toch niet sneller dan het gaat”, lacht ze.

Wild tuinieren

“We zijn zelf steeds wilder gaan tuinieren”, zegt Eddie. Zo zijn we opgevoed met het idee dat een paardenbloem onkruid is. Maar paardenbloemen bloeien vroeg en zijn daarom belangrijk voor de bijen. En kippen zijn dol op de blaadjes van de paardenbloem. Alles is zo onderdeel van het ecosysteem. Planten hebben wortels en in de grond zitten schimmels die helemaal vergroeid zijn met deze wortels. De schimmels voorzien een plant van vocht en voedingstoffen en zorgen zo dat de plant kan leven. De planten delen weer voedingsstoffen met de schimmels. Heleen voegt daaraan toe: “Veel onkruiden zijn pioniersplanten. Ze maken in een bepaalde fase de weg vrij voor andere begroeiing. Zo komt er op een stuk kale grond van alles op. Dit onkruid verbetert de bodem en verdwijnt daarna ook weer. Alles heeft zo zijn functie.”

Kikkers in de vijver

Eddie: ”Het mooiste van onze tuin is toch wel de vijver. Dat is een geweldige bron van leven. De dag na het aanleggen zaten er al beestjes in en al snel hadden we ook kikkers en salamanders. De natuur ontdekt zelf dat er een geschikte plek is.” Heleen: “In onze tuin is ook steeds meer te halen voor vogels. We zien nu veel meer vogels, zoals torenvalk, specht, gaai, ekster, allerlei meesjes en mussen, de groenling en de merel. Af en toe horen we een nieuwe soort, die zoeken we dan even op.”

Mieren en mollen

Heleen legt verder uit: “De bodem hier is een zandbodem, daar moet je wel rekening mee houden. We kijken nu naar planten die sterk zijn, die tegen droogte kunnen en goed op zandgrond gedijen. Het bodemleven in onze tuin is in de loop der jaren erg veranderd. In het begin vonden we af en toe een worm en nu wemelt het van de insecten en bodemdieren. We hebben verschillende kevertjes, duizendpoten, mieren en andere soorten.” “Soms verhuis ik zo’n mierenbult met koningin en al omdat ik daar een plant wil plaatsen”, zegt Eddie. “Mieren zijn nuttige beestjes, sommige kweken bijvoorbeeld schimmels. Vervolgens is de groene specht weer dol op mieren, een mooi systeem toch. Ook mollen laten we zitten. Die graven een gangenstelstel en als je hem wegjaagt komt er binnen no time weer een nieuwe mol die daarvan gebruik maakt. Dan kan je maar beter accepteren dat er een mol in je tuin leeft.“

Geen kunstmest

“We gebruiken niet per se uitsluitend inheemse planten, maar we letten wel goed op wat we aanschaffen”, vervolgt Eddie. “Sommige planten die alleen gekweekt zijn voor hun uiterlijk, hebben geen nectar meer en bieden niets voor insecten. Net als de dubbelbloemige soorten, een insect kan niet meer in het hart van deze bloem komen. Kunstmest gebruiken we niet, alleen de moestuin en de fruitbomen krijgen af en toe en beetje koemest. Compost maken we zoveel mogelijk zelf en in de zomer sproeien we heel af en toe met grondwater. Verder gebruiken we zoveel mogelijk opgevangen regenwater.”

Verandering

“We zien trouwens wel een verandering optreden”, besluit Heleen. “Mensen die onze tuin bezoeken begrijpen nu beter waar we mee bezig zijn dan vijf jaar geleden. Toen zag je mensen wel eens denken: wat is dit voor wildernis ? Nu krijgen we juist veel vragen over hoe wij het aanpakken op een natuurvriendelijke manier.”

Enkele tips van Heleen en Eddie

Als je een tuin gaat aanleggen, begin dan met je lievelingsplanten en zorg dat die op de juiste plek in je tuin komen. Waar houd je van en welke kleuren vind je mooi?
Kijk in een bestaande tuin eerst goed wat nog mooi is en misschien op een andere plaats beter past. Zonde als er onnodig veel wordt weggegooid.
Een gazon is vaak veel werk. Je kunt het ook vervangen door siergras of zaai een gemengde grassoort en zet daar lage planten in.
Houd een border van minimaal 2 à 3 meter aan. Heb je een kleine tuin, overweeg dan het gazon weg te halen.
Heb je een lange smalle tuin? Dan is het mooi om deze zo aan te leggen dat je niet in een blik de hele tuin overziet. Plaats bijvoorbeeld een krentenboompje in het midden. Dat geeft diepte in de tuin
Wil je klimop? Weet dan dat één klimopplant vier strekkende meter bestrijkt. Meer is niet nodig. Klimop is door de bloeitijd heel goed voor de bijen.
Tuinier vooral een beetje ontspannen, maak het niet al te netjes. Ga in de herfst niet alles afknippen, snoeien en opruimen. Het ziet er juist mooi uit als je zaaddozen en takken laat zitten en het geeft beschutting voor dieren.
Als je begin maart de uitgebloeide planten afknipt en ter plekke laat liggen, heb je gelijk mooie mulch voor de nieuwe groei.
En wees vooral een beetje eigenwijs! Houd je niet aan al die regeltjes en kijk gewoon heel goed.